Εισαγωγή στην Αισθητηριακή Ολοκλήρωση (SI)
Η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση (Sensory Integration – SI) αποτελεί μία νευροεπιστημονικά τεκμηριωμένη θεωρία και θεραπευτική προσέγγιση που αναπτύχθηκε από τη Jean Ayres, εργοθεραπεύτρια και νευροεπιστήμονα. Αναφέρεται στη διαδικασία μέσω της οποίας το κεντρικό νευρικό σύστημα λαμβάνει, οργανώνει και επεξεργάζεται αισθητηριακές πληροφορίες από το περιβάλλον και το σώμα, ώστε να παραχθούν κατάλληλες αποκρίσεις στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.
Νευρολογική Βάση της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης
Η αισθητηριακή ολοκλήρωση στηρίζεται στη νευροπλαστικότητα, δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου να τροποποιεί τις συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων ανάλογα με τις εμπειρίες. Η αισθητηριακή επεξεργασία περιλαμβάνει τη διαχείριση πληροφοριών από:
- Απτικά ερεθίσματα (αφή)
- Ιδιοδεκτικά ερεθίσματα (μυϊκή και αρθρική αίσθηση)
- Αιθουσαία ερεθίσματα (ισορροπία και κίνηση)
- Οπτικά ερεθίσματα (όραση)
- Ακουστικά ερεθίσματα (ακοή)
- Οσφρητικά και γευστικά ερεθίσματα (οσμή και γεύση)
Η δυσλειτουργία της αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά, τη συγκέντρωση, την κίνηση και τη γνωστική ανάπτυξη.
Αισθητηριακή Δυσλειτουργία και Διαταραχές Σχετιζόμενες με την SI
Η Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας (Sensory Processing Disorder – SPD) αναφέρεται στην αδυναμία σωστής ερμηνείας και απόκρισης στα αισθητηριακά ερεθίσματα. Τα βασικά είδη αισθητηριακής δυσλειτουργίας περιλαμβάνουν:
- Διαταραχή Ρύθμισης Αισθητηριακών Ερεθισμάτων (Sensory Modulation Disorder – SMD)
- Υπερευαισθησία (Sensory Over-Responsivity)
- Υποευαισθησία (Sensory Under-Responsivity)
- Αναζήτηση αισθητηριακών ερεθισμάτων (Sensory Seeking)
- Διαταραχή Διάκρισης Αισθητηριακών Ερεθισμάτων (Sensory Discrimination Disorder – SDD)
- Διαταραχή Κίνησης με Αισθητηριακή Βάση (Sensory-Based Motor Disorder – SBMD)
- Δυσπραξία (Dyspraxia)
- Μετασχηματιστική Διαταραχή Στάσης (Postural Disorder)
Εφαρμογές της Μεθόδου SI στη Θεραπεία
Η αισθητηριακή ολοκλήρωση χρησιμοποιείται ευρέως στην εργοθεραπεία για τη βελτίωση των κινητικών, γνωστικών και συμπεριφορικών δεξιοτήτων. Ενδείκνυται ιδιαίτερα για παιδιά με:
- Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ASD)
- ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)
- Αναπτυξιακές και μαθησιακές δυσκολίες
- Δυσπραξία
Η θεραπεία SI πραγματοποιείται σε ένα διαμορφωμένο περιβάλλον με εξοπλισμό όπως αιωρούμενες πλατφόρμες, μπάλες ισορροπίας, τραμπολίνα και υλικά αφής, προκειμένου να ενισχύσει την ομαλή αισθητηριακή επεξεργασία.