Τι είναι το CARS-2;

Το CARS-2 (Childhood Autism Rating Scale – Second Edition) είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση παιδιών που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Αναπτύχθηκε για να βοηθήσει τους επαγγελματίες υγείας να εντοπίσουν τη σοβαρότητα των αυτιστικών χαρακτηριστικών σε παιδιά και εφήβους.

Αποτελεί τη δεύτερη, βελτιωμένη έκδοση της αρχικής κλίμακας CARS (Childhood Autism Rating Scale), η οποία δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1980. Το CARS-2 σχεδιάστηκε για να προσφέρει μεγαλύτερη ακρίβεια στην αξιολόγηση και να είναι πιο κατάλληλο για ένα ευρύτερο ηλικιακό φάσμα και επίπεδα λειτουργικότητας.

Δομή και Σύνθεση του CARS-2

Το CARS-2 περιλαμβάνει τρεις κύριες κλίμακες:

  1. Standard Version (CARS-2 ST)
    • Χρησιμοποιείται για μικρά παιδιά ή για άτομα με εμφανή αυτιστικά χαρακτηριστικά.
    • Περιλαμβάνει 15 κατηγορίες συμπεριφοράς που αξιολογούνται με βάση την ένταση και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
  2. High-Functioning Version (CARS-2 HF)
    • Σχεδιάστηκε για παιδιά με υψηλή λειτουργικότητα ή διαταραχή του αυτιστικού φάσματος χωρίς νοητική αναπηρία.
    • Εστιάζει σε λεπτές κοινωνικές και επικοινωνιακές δυσκολίες που μπορεί να μην είναι τόσο εμφανείς.
  3. Questionnaire for Parents or Caregivers (CARS-2 QPC)
    • Ένα ερωτηματολόγιο που συμπληρώνεται από γονείς ή φροντιστές, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για το ιστορικό του παιδιού.

Οι 15 Κατηγορίες του CARS-2

Το CARS-2 βασίζεται σε 15 διαγνωστικές κατηγορίες συμπεριφοράς, οι οποίες βαθμολογούνται από το 1 (κανονική συμπεριφορά) έως το 4 (βαριά αυτιστική συμπεριφορά). Αυτές περιλαμβάνουν:

  1. Σχέσεις με τους ανθρώπους (π.χ. αλληλεπίδραση με συνομηλίκους και ενήλικες).
  2. Μίμηση (ικανότητα αντιγραφής κινήσεων, ήχων, λέξεων).
  3. Συναισθηματική απόκριση (πώς ανταποκρίνεται σε κοινωνικές καταστάσεις).
  4. Χρήση του σώματος (κινητικές δεξιότητες, στερεοτυπικές κινήσεις).
  5. Χρήση αντικειμένων (πώς παίζει με παιχνίδια ή καθημερινά αντικείμενα).
  6. Προσαρμογή σε αλλαγές (ευκαμψία και αντίσταση σε αλλαγές στο περιβάλλον ή στη ρουτίνα).
  7. Οπτική αντίδραση (πώς χρησιμοποιεί την όρασή του).
  8. Ακουστική αντίδραση (ανταπόκριση σε ήχους, συμπεριλαμβανομένου του ονόματός του).
  9. Γευστική, οσφρητική και απτική αντίδραση (ευαισθησίες σε γεύσεις, μυρωδιές και αγγίγματα).
  10. Φόβοι και νευρικότητα (αντίδραση σε φοβίες ή αγχογόνες καταστάσεις).
  11. Λεκτική επικοινωνία (ικανότητα ομιλίας και χρήσης γλώσσας).
  12. Μη λεκτική επικοινωνία (εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, βλεμματική επαφή).
  13. Επίπεδο δραστηριότητας (κινητική υπερδραστηριότητα ή υποδραστηριότητα).
  14. Επίπεδο και συνέπεια διανοητικής ανταπόκρισης (γνωστική λειτουργία και επίλυση προβλημάτων).
  15. Γενικές εντυπώσεις (συνολική αξιολόγηση από τον ειδικό).

Διαδικασία Χρήσης και Βαθμολόγησης

  • Η αξιολόγηση γίνεται από επαγγελματίες (ψυχολόγους, παιδοψυχιάτρους, αναπτυξιολόγους) με βάση την παρατήρηση και τις πληροφορίες από γονείς και εκπαιδευτικούς.
  • Κάθε κατηγορία βαθμολογείται σε μια κλίμακα από 1 έως 4.
  • Η τελική βαθμολογία κυμαίνεται από 15 έως 60, με τις εξής ενδείξεις:
    • 15-29,5: Δεν υπάρχει αυτισμός.
    • 30-36,5: Ήπιος έως μέτριος αυτισμός.
    • 37-60: Σοβαρός αυτισμός.

Πλεονεκτήματα του CARS-2

✅ Αξιοπιστία και εγκυρότητα: Χρησιμοποιείται διεθνώς και βασίζεται σε κλινική εμπειρία.
✅ Εύκολη χρήση: Δεν απαιτεί εκτεταμένη εκπαίδευση για τη συμπλήρωσή του.
✅ Ευελιξία: Κατάλληλο για διαφορετικά επίπεδα λειτουργικότητας.
✅ Συνδυασμός πηγών: Χρησιμοποιεί τόσο παρατήρηση όσο και γονεϊκές αναφορές.

Περιορισμοί και Κριτική

🔸 Δεν αντικαθιστά τη διάγνωση: Είναι εργαλείο αξιολόγησης, όχι πλήρης διάγνωση.
🔸 Μπορεί να έχει υποκειμενικότητα: Η ερμηνεία των απαντήσεων εξαρτάται από την εμπειρία του αξιολογητή.
🔸 Περιορισμοί σε μεγαλύτερες ηλικίες: Δεν είναι τόσο ευέλικτο για ενήλικες με αυτισμό.

Συμπέρασμα

Το CARS-2 είναι ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία για την αρχική αξιολόγηση του αυτισμού, καθώς παρέχει μια σαφή εικόνα της σοβαρότητας των συμπτωμάτων. Παρά τις όποιες αδυναμίες του, παραμένει ευρέως διαδεδομένο και αξιόπιστο στη διάγνωση του αυτιστικού φάσματος, βοηθώντας τόσο τους επαγγελματίες όσο και τις οικογένειες να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες των παιδιών.